Tuvixeddu. Sa muntànnia sacra tra parcu e ciumentu

15 Marzo 2011
Image
logoregione-SARDUesploso8-300x112.png


(Chistionis e Opinionis) - Casteddu, 15 de su mes''e matzu - Sa muntànnia sacra de Casteddu est sarba? Forsis sì. Sa senténtzia de su Cunsillu de Istadu de su 3 de su mes''e martzu est crara: stop a sa costrutzioni noa chi strupiat ancora Tuvixeddu: sa necròpoli-fenicia pùnica prus manna de su Mediterraneu. Su determinu aghillit a su recursu de sa Regioni Autónoma de sa Sardigna contra a unu determinu pigau de su tar in su 2007, chi annullàt a is dispostas de amparu previdias de su Pranu de su paisagiu regionali bófias de sa Giunta Soru. Custu est scéti s'úrtimu atu de una gherra longa fatta de paperi bullau e recursus. Is ambientalistas afestant. S'acórdiu de programma po s'area firmau in su 2000 de sa Regioni, de Coimpresa e de su Comunu de Casteddu - acrarat Legambiente Sardigna - at a depi essi sutapostu a sa "berífica de cumpatibilidadi paisagistica" cun su Ppr. Su progetu de s'impresa de Giuseppe Cualbu de aciumentai a 260milla metrus cubus de terra e de fai de Tuvixeddu "un'apendítziu nou in su coru de Casteddu" pigat una tzacada manna. Ma su costruidori no mollat. A pagus oras de sa senténtzia narat chi s'amparu integrali no podit interessai a is 48 ètarus incluius in s'acórdiu de programma de su 2000. No dda bit aici Legambiente. Po s'assótziu ambientalista su determinu de su Cunsillu de Istadu est "unu passu fundamentali po fai su 'Parcu Archeológicu-Paisagisticu Tuvixeddu-Tuvumannu'". Unu progetu propostu de s'archeólogu e académicu de is Lincei, Giovanni Lilliu, giai in su martzu de su 1981 e acetau de su mundu académicu. Est de su mes''e paschixèdda de su 2010 s'apellu chi is participantis a sa XIX editzioni de su cunvegnu internatzionali de is istudius "Africa romana", aprontau de s'Universidadi de Tàtari, faint a is istitutzionis cun s'obbietivu de "promovi unu parcu archeológicu ambientali mannu po Tuvixeddu-Tuvumannu un'apellu po amparai a sa muntànnia sacra" de is progetus "noxilis".
Ita ndi pensais bosàterus?

Scàrriga custa nova

Progetu realizadu cun sa partetzipatzione de sa Regione Autònoma de Sardigna – L.R 26/97 subra sa limba e sa cultura sarda

© RIPRODUZIONE RISERVATA

Chistionis e opinionis

Progetu realizadu cun sa partetzipatzione de sa Regione Autònoma de Sardigna – L.R 26/97 subra sa limba e sa cultura sarda

Commenti

Bos imbio cantu at iscritu de Tuvixeddu unu amigu meu de Patada, ma chi istat in Casteddu dae maigantos annos,
Lussorio Cambiganu:

Si tratada de su pius mannu e impoltante situ necropoli feniciu/cartaginesu” de su mundu, si capitades a cagliari, intrende i sant’avendrace abaidade a manu manca poi ‘e sa “gruta ‘e sa pibera” (atera vitima de cussos barbaros, no tzertu un...nos o vandalos, ma locales) domos mal ‘agrabadas che sunu a faca, subra oe finta intro sas tumbas chi bos so mentovende, ses chilchende ‘e faghere accoldos politicos/ispeculativos ediles, subra e unu patrimoniu intzedibile, essende isse patrimoniu de s’umanidade, nessi pro definizione morale,. Custos cannibales si manigana fintzas a nois, o los faghimus a chimentu, s inono cheret chi nos ilgonzemus de narrer chi semus sardos. Sos Fenicios, sos Ishardanas, sos nuragicos, sos ispagnolos e finzas sos arabos e sos ateros istranzos c'ana lassadu trata, nois invetze semus dispeldende sa 'era ricchesa connota, lassende faghere a cussos malos impiastros!!!!tuvixeddu devet torrare a comente l'ana lassada sos fenicios e sos cartaginesos..casteddu ischidadi dae s'ignavia perenne chi ti pessighidi..Dante seguramente a celestino V lo aiada collocadu in calchi rione de Istampace impare chin sos casteddaios chi no si difendene su patrimonio arkeo/artisticu/naturalisticu..chi Babbu mannu e sos popolos illuminanos li ana dadu... (Lussorio Cambiganu)

Lussorio Cambiganu
Tuvixeddu

Dae cucuru ‘e monte s’idet su paradisu,
sutta unu calancone ido innaturale;
dae meda s’ischit, s’omine est fatu male,
...custa no la peldonan, su mundu nd’est a risu.
Poveros sardos poveros ,cale si siat cale,
semus totu inemigos, su malu est su bisu,
imbolamus su etzu pessende sia lisu
ma cando nou pigat, su feu est cabale.
In custa prim’ otava de rima attuale
Bos apo itroduidu sue fagher criminale.

Su seculu passadu, a poi ‘e sa gherra
ana male pessadu ‘e nde pesare riza
a Casteddu sas bombas an’ cambiadu chiza
e-i sas roccas canas ana etadu a terra.
An pessadu ‘e l’estire che una bella fiza,
che seada d’orada l’an ilfust’ in s’ammerra,
poi l’ana illongada fintzas a Cabuderra
ebai de su etzu no b’at restadu liza.
De cosas male fatas nd’apo idu a miza
e pro las regontare est longa sa triza.

Torramus insegus a su primu vessu
fio introduende de s’omine su dannu
c’at fatu a Tuvixeddu e su siddadu mannu
a chiment’ e piore solu pro interessu.
Como chi su feridu est cobeltu ‘e pannu
cheren iscarralzare pro lu leare fessu
e faghere passare totu pro su progressu
rosighende lu sunu ,como de annu in annu.

Si los lassamus fagher lu lean chen’ affannu,
nos amus abizzare cant’ est mannu s’ingannu. (Lussorio Cambiganu)

Tuvixeddu prenu de cementu, eusu manifestau meda po salvai unu logu commenti custu, preziosu po tuttu su Mediterraneu, spereusu chi siada sa borda bona custa, deu seu unu pagu scettica, timu meda chi si torridi agoa, Cualbu esti furbu

Lussoriu adi nau totu cussu chi tenia a conca de nai deu, fueddusu mannusu is suus, ita scriri de prus? Sceti ca tocada a si movi po difendiri a terra nostra, ca custa genti non fadi beni a sa Sardigna

Sa chistioni de Tuvixeddu esti mera longa, e non sind'ara a bessiri in pagu tempu, deu mi auguru chi non atturiri, cumenti is Salinasa o sa Manifattura.

Dopu su chi naranta Bruno e Lussorio Cambiganu esti mera diffizili intervenni. Deu penzu chi sa lei iara deppi essi prus clara po evitai custu bai e torra de decisionis. Chi calincunu politicu o amministradori è stetiu corrottubandara bogau e deppiri pagai is dannus. Una impresa deppiri sciri prima con precisioni chi poriri relizzai unu progettu e cali esti su limiti de rispettai.