Calura andina e nie isortu. In s’ierru issoro

In Sardigna cheret chi torremus a dae in segus de carchi mese pro agatare sa rima “paschixedda baschixedda”
9 Austu 2023
aprofundimentos

Aprofundimentu de su mèrcuris - Ierru boreale e ierru australe non sunt sa matessi cosa. Su primu est su chi connoschimus nois, chi in calendàriu est marcadu dae su 21 de nadale a su 21 de martzu. S’ùrtimu chi amus coladu paret chi lo lu siamus ismentigadu ca como semus faeddende de sa calura istiale ebbia.

In Sardigna cheret chi torremus a dae in segus de carchi mese pro agatare sa rima “paschixedda baschixedda”. Beru o fàula est chi amus coladu festividades natalìtzias a fogu mortu? Beru est. Nde fìamus finamentas cuntentos ca cussa calura nos agiudadu in butzaca sende chi su pellet non faghiat a lu comporare, caru che sàmbene comente fiat. Bene, bi semus? Ca si nche cherimus essire dae da dibata infadosa intre chie narat chi b’at calura meda e chie li rispondet chi in istiu semper fata l’at, lompamus·nche a ue in custos meses est ierru. A nos l’ammentamus sa pellìcula “Diarios de motocicleta” cun sos argentinos Guevara e Granado in moto niende? Austu fiat. Su Tzile fiant cursende·si. Eja, Tzile e Argentina sunt prus chi no istèrridos comente paisos de su conu sud, carignende paritzos parallelos, e su chi faghet in sa Terra de su fogu no est su matessi tempus chi faghet a làcana cun Paraguay e Bolìvia.

Ma unos cantos datos chi cunfirmant sas temperaduras de su praneta benint dae cue e cheret chi nche lassemus a banda chistiones simpres. In Buenos Aires, pro nàrrere, su primu de austu b’aiat 30 grados cando chi sas temperaduras màssimas de cussu mese in cue non nche barigaiant sos 17. Su matessi die in Santiagu de Tzile b’aiat unu +7° cun 23 grados. E non semus faeddende de una die ebbia seberada a cumbenièntzia (cherry picking) ca est totu su mese de trìulas chi in Sud Amèrica ant connotu tempus caente prus chi no anòmalu.

Su 4 de trìulas s’emisferu australe intreu aiat marcadu unu +1° cunforma a sas temperaduras mesanas 1979-2000. Sa cosa est a tretu de èssere medida petzi abbaidende·la: in sos montes andinos, in su parcu naturale tzilenu de Yerba Loca, sos de s’istatzione meteorològica de s’Universidade de Santiagu ant osservadu su nie isorvende·si. A 2700 metros de artària. Leghimus in twitter (@Antarcticacl) chi «en pleno invierno austral, intensa ola de calor eliminó la Nieve andina por debajo de los 3000 m snm en Chile central». No est cosa chi assusegat.

© RIPRODUZIONE RISERVATA

Aprofundimentos

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna - IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22

Image
ras