Badha picioca badha

badha badha badha. Unu contixeddu de Francu De Fabiis
10 Maggio 2021
sa boxi

Biviat a solu, a solu in su padenti de matas de sruexu e de arrobi. Su sobi fetiat is comas de is matas gioghendi in terra cun is umbras, in su pardu, unus cantu passus de s’arriu aundi s’amatucant stranas matas cun is arrèxinas aintru de s’àcua.

A pitzus de custas matas s’apatant arranas de d'ònnia culori de s’asuletu. Una dia is arranas inghitzant abboxinai a forti a forti. Su carraxu, che dimònias, ma fiant scoviendi ca fut lompendi calancunu stràngiu. Abboxinant e si fent arrùbias de s’unfrori po is prumonis prenus de àiri carraxosa.

Calancunu, est berus, fiat arribbendi, ma de su celu e spatinat froris asuletus. Teniat luxi meda su padenti, in pitzus, e su modhitzi, in giossu, s’alluinàt totu a bisura de s’àiri candu tzarracat su carannannai, cun is lampus chi si ponint avatu a is umbras de is matas, in una spétzia de lampalluxi. Est intzaras ca s’amostant totus is àterus froris culoraus, is animaledhus e s’ebra si fut fata crara crara, fintzas a lompi giai a si fàiri che a un'imbirdi, ma no de unu sprigu, ma che a cudhus de is fentanas.

Citia, citia e bolendi a sa manera insoru, ca parint badhendi in s’àiri, oi aici lìmpia e frisca, lompit de atesu una mariposa cun is alas a culori de sa prata, chi spatinàt paillets de d'ònnia culori in sa cara de is animaledhus.


S’òmini a solu a solu, fiat abarrau frimu, cìrdinu, tèteru, mancu chi fessit cancarau de sa cilixia de su mengianu chitzi. Fut frimu, alluau, spantau meda, ma meda perou. “E immoi?” Iat pensau aici a forti ca forsis dh'iant intèndiu fintzas is arrùndulas chi fent bolendi artas in su celu. S’ancada fiat cudha de si ndi fuiri, in prus is ogus dh’incresciant, meda luxi, meda lugori is ogus de un’òmini no dhu abbastànt.

Alluinau. Frimu. Tzurpu. Cun in is ogus serraus e caminendi a pràpidus po no ferti is truncus chi no faiat in tempus a biri e a nci tzacai sa conca. Ma no si detzidiat, calancuna cosa dh’aguantàt aintru de su padenti.

In s’interis ca fiant sutzedendi totu custas cosas s’intendit una boxi, chi a bellu a bellu si fait prus a forti e prus crara in is fuedhus…

Badha, badha, badha.

Èja custu si cumprendiat in s’interis chi sa boxi s’acostiàt e cun prus craresa:

Badha, badha, badha.

Sèmpiri prus crara e sèmpiri prus durci sa boxi bella chi cantàt. Totu in duna si presentat una bella picioca, mai bista primu, chi de adhia de una cresura dhi ghetat unu tzèrriu po dhu fàiri girai e sighit a cantai su dillu chi imoi s’intendiat e cumprendiat totu:


Badha, fèmina badha,

badha, badha, badha.


Badha, òmini badha,

badha, badha, badha.


Issu no arrennesciat a cumprendi de aundi beniat su cantu, fintzas a candu no intendit: “Pssss…., psssst…, psssst.” “Detzidiu as?

“Èja” arrespundit, prexau, s’òmini a solu.

 “Ti bollu pintai sa bisura tua, sa cara.”

E sa picioca “Allabadia, o bellixedhu,” cun su didu puntau contras de issu “Est una cosa meda, ma meda trabballosa a nci arrennèsciri a mi pintai in cudha tauledha”, e sighendi cun boxi prus sica “Trabballosu est, e no nc’est arrennèsciu mai nemus e funt prus de duxent’annus chi nemus mi fait custa pregunta. Nara! Nara mia! Chini est chi ti mandat? Chini est chi t’at cumandau custa cumissioni, chi a mei no agradat po nudha?” E casi tzerriendi “Chini, chini est? Arrespundi! Ita nci as ingùrtiu sa lìngua? No fait, no dhu podis fàiri, no est possìbbili!”.

S’òmini a solu, imoi chentza de tìmiri, ma intristurendisia su prexu chi si fiat stentau sceti a is primus fuedhus.

“Poita no fait? Ita est chi no podint imprassai is culoris de is pinzellus cosa de mei? O no bolis tui? Nara sa beridadi. O no est ca tui ses una giana e fintzas de cudhas malas?” Fiat narendi custas cosa in s’interis chi issa fiat bodhendi de terra unas cantu perdixedhas. Teniat is manus longas e làngias e armadas cun ungas niedhas.

“Giana mala ses? Arrespundimia e nara sa beridadi. Apu bistu ca innoi nc’est meda perda de coghe. No smùscias? Fuedha e no mi brullis. Ajò! Nara! Naramia totu?”

In s’interis chi issu fiat chistionendi, issa, sa giana mala? Sparessiat de unu logu e torrat a s'amostàiri, prus che illuegus, in dun’àteru. No abarràt frima po nudha e faiat una spètzia de lampalluxi. Ma s’òmini a solu no si fait pigai a tìmiri. E intzandus andat a circai de pigai is pinzellus, is culoris, sa tauledha e totu is ainas ca no dhas fiat imperendi de diora meda e fiant fuliaus in s’arrenconi de sa pinneta in ca biviat a foras de su padenti. Aintru chi fut brintau circa e torra a circai, ma no agatat is ainas po pintai, nimancu su trèmini ca dhi srebiat po nci arrimai sa tàula a s’artària cosa sua.

Sa picioca torràt a pigai su cantu e sìghit:

Badha, fèmina badha;

badha, badha, badha.

Cambiendi a candu s’una o s’àtera borta fèmina cun òmini ma acabbendi sèmpiri cun

badha, badha, badha.

Sa cantada perou allirgàt su coru, faiat prexeri meda de dh’ascurtai. Ma torrendi a is ainas no si podiant agatai e no est ca aintru de sa pinneta nci fiant medas cosas. Ma ita fiat sutzèdiu? Cudhas cosas chi fiant fintzas a sa diri ainnantis, ainnantis de is ogus de totus, oi no si bient o no nci fiant prus? Possìbbili? Forroghendi, forrogat in totus is arrenconis, a s’acabbada bessit a foras de sa pinneta e bidi sa picioca chi fiat arriendi e dhu castiàt cun custu arrisu unu pagu befianu e fiat cantendi sèmpiri sa torrada de sa própiu cantzoni e badhàt in tundu cun is manus a artària de is costas ca pariat aguantendi àteras manus e badhàt in tundu a una mata de ìlixi. Custa mata teniat su truncu grussu grussu, siguramenti teniat prus de millant’annus. Sa picioca pariat chentza de sentidus, avolotada in su badhu, badhendi cun sa conca ghetada adenantis e fatu fatu a palas. Dha ghetat a pesu mortu sciumpullendi is pilus longus e niedhus, prus de sa pixi. Fiant pilus custus, a no dhu crei po su culori, luxentis luxentis chi si moviant badhendi fintzas issus custu badhu in tundu a una mata de ìlixi de prus mill’annus.

“Ma bella mi?” pensàt issu “Balla est bella custa picioca e custa cantzoni, ma is fuedhus? Sceti custus?”

“Una giana mala? Ita mala spètzia mi donat custa bidea ca imoi tengu in conca.” Ma balla ca no! No podit éssiri. Una giana mala? Ma candu mai? Ita de mali fiat fendi? Est intzaras issu si detzidit e dhi ghetat unu tzèrriu. “Ellus, s’iteeest? Tui badhas e deu cumenti fatzu, cumenti ti potzu pintai? It’est? No m’intendis? Badhas, ma no ses nimancu acumpangiada de unu cuncòrdiu de launedhas? Arrespundimia, assumancu, mancai no ti frimis, mi poidis arrespundi?” Sa picioca, mai bista primu, cumenti a chi mai apat a èssiri bistu e intèndiu. Dh’arrespundit de aici: “Ma càstia chi ses? Poita deu mi depu frimai sceti poita dhu bolis tui? Ma bellu? Frimai e poita ? Sceti poita chi tui mi bolis pintai deu mi depu frimai? Chi mi pintas de frima mi ndi pigas, mi ndi furas, sa bena de su spìridu cosa de mei. Chi mi bolis diaderus pintai, chentza de mi ndi pigai su spìridu mi depis e mi podis pintai sceti in s’interis chi deu seu badhendi e no sèmpiri. Depis abetai a candu seu badhendi e seu cantendi doghi no, no nci arrennescis, no dhu podis fàiri, no ti bessit nudha de is pinzellus”.

Badha, òmini, badha;

badha, badha, badha.

“E torrat issa. Ma cumenti fatzu a ti pigai sa bisura chi ses movendidia che unu badharincu, mi cunfundu cun is umbras chi sighis a mòviri sa conca, no fait, frimadiaaa!!!” Fiat tzerriendi ma no fiat inchietu perou, sceti, siguru, fiat dispraxu poita no cumprendiat cumenti podiat fàiri custu arritratu. E intzaras issa “E bellixedhu, tui, e s’arrexonamentu tuu, ma deu no mi frimu; cun su frimai mi est a porri incotiri po sèmpiri in dunu cinnu sceti e aintru de su cuadru chi po mei est meda strintu”. E issu che a unu surdu sighit, sighit che a unu chi no at ni intèndiu e ni cumprèndiu.

“E ajò! E frimadia ca no arrennèsciu a ti pigai sa bisura”. Ma nudha, no est srebiu a nudha sa picioca, giana mala? no teniat própiu gana de dh’acabbai custu badhai e cantai chi parit unu sciollòriu totu. Imoi issa pariat prus lèbia in su badhu e prus armoniosa in sa boxi. Sceti imoi s’òmini a solu si ndi fiat acatau ca issa fiat badhendi scurtza lèbia lèbia e pariat chi bolessit, o fessit, po si ndi bolai. Tot’unu tretu de tempus, su tanti bastanti a pensai custas cosa, ca chentza de si nd’acatai s’est agatu issu etotu badhendi in tundu a sa mata de ìlixi cun su truncu grussu grussu chi pariat tenessit prus de millant’annus. Castiada de a costau sa mata pariat fintzas prus bècia de assumancu unus trexent’annus. Sa picioca no cumprendiat ita custu bolessit fàiri e narri e castiendidhu fissu fissu, dhi preguntàt de spricai mellus ita bolessit. Ma su pintori òmini solu dh’arrespundit “Abarradia frima e aici potzu cumentzai su trabballu, su cuadru”. E issa intzaras si ponit a circai de aregolli froris, chi si dhus poniat in mesu a is pilus, e sèmpiri badhendi, faiat su mamacua a palas de is cresuras de modhitzi, de is truncus e de is matas de ìlixi. Fintzas a candu s’òmini solu no dha bit prus. Fiat giai preocupendisia e a pustis a éssiri abetau prus de tres oras, ma po debbadas. Si fiat intzaras postu in circa de issa, ma fiant giai passadas àteras duas oras e stracu e inchietu fiat furriendi a sa pinneta candu dha bit ca fiat sciundendisia, ma no brintendi innui s’arriu fiat unu pagu prus asseliau e faiat una spètzia de cuba po s’àcua, ma aundi sa currenti fiat prus forti, iat acabbussau e no fiat prus torrada a pitzus.


francudefabiis

© RIPRODUZIONE RISERVATA
Tags