"Piessinnus me in sa scridura de Antoni Cossu in s’arrumanzu Mannigos de Memoria"

2 Dicembre 2013
Pulìtigus malus
e
fuedhus malus
Parteus de s’acabbu de s’arrumanzu. A sa pàgini 167, s’ùrtima de s’arrumanzu, est cussa innui Antoni Cossu torrat a craru, a chini dhu est ligendu, ita bolit narri Mànnigos de memòria chi donat s’arrétulu a su lìbburu. Ma innia nc’est un’àteru partigulari de importu mannu, is annus in ca est stétiu scritu s’arrumanzu: 1978/1982, bator annus. Funt medas, ma de seguru funt de importu mannu meda po s’istória sarda e cuntinentali. Funt is annus de su terrorismu, de is brigadas rujas, de is servizius sarchetus o servitzios segretos, de su secuestru Moru; chi fiat acadéssiu a pustis de su primu secuestru de unu pulìtigu in Itàlia: cussu de s’onorevoli Rìcciu de Aristanis e fintzas a oi mai prus torrau a domu. Fuedhai diaici, in cussas diis, de secuestrai una crassi pulìtiga intrea, totugantu sa crassi pulìtiga sarda, de dereta, de manca e cudha de tzentru, no depit èssiri stétiu cosa lébia po Antoni Cossu. In d-unu tempus innui nci fut, e s’intendiat sceti, su carraxu de is corfos de pistolas, is P38, in logu de su fàiri pulìtiga. Custa crassi pulìtiga sarda est de pigai a befe, ca est aici prodhosa e bona sceti in is fainas malas de malus faineris. Est a narri cumenti chi no balit nudha, a illocu. Est po custu ca s’umbra mala de is segreterias de is partidus cuntinentalis, totu su Cunsillu Arregionali Sardu, benit postu a befe e a brullas de su pòpulu sardu, primu in Castedhu in Sa Marina e apustis in Frodongianus. In s’interis ca s’assessori Perra fiat abetendi s’agiudu de is populatzionis de innias po dhus illibberai, e nemus si fiat fatu biri po custu, ma antzis medas si fiant acutus po dhus aguantai mellus in tenturas. Sa weltanschaung de Antoni Cossu est atesu meda de sa violéntzia e de andai contras a is leis de su stadu, de sa vida civili e dimugràtiga. In unas cantu pàginis de s’arrumanzu si fait sciri a cumenti ndi bessiri de custa situatzioni frima e de disisperu. Issu fait lompi sa crae po illibberai is sardus, cun is disterraus de totu s’Oropa e cun is navis Ocitània e Catalùnia.

Un’arrespusta, custa, de mannària oropea, po sighiri cun s’àteru fuedhu a crai: donzunu a s’arte sua. Donniunu depit donai su trabballu cosa sua po ndi torrai a pesai unu benidori prus mellus po sa Sardìnnia. Sa progamatzioni, is tènnigus, is fillus studiaus de is disterraus ma laureaus, chi faint scola a is àterus sardus, su Made in Sardinia, s’amostu de su casu martzu o giampagadu ma torrau in fatigué po is frantzesus; casu bonu mandhigau cun su cannonò, su trighinnia furisteri, su pisu de molenti; “aian apertu butegas noas e faghian ainas e istrepos pititos pitios, cantu una làdhara o unu lannne de elighe; parian zoghitos, e fuin cosas eletrònicas fistigas, compudadores, machinedhas po àteros ordinzos e màchinas mannas; e si bennnian a fràbicas mannas in sos chimbe continentes de sa terra. Made in Sardinia”.  A sa pàgini 146 nc’est sa curtura noa chi s’iat a depi fàiri, cun d-una bona progamatzioni, po lompi a nca est sa genti a is cumunidadis, “Giustu giustu, ma nosu sa genti dh’eus scarèscia, eus allegau feti tra nosu e nosu”. Custa est sa misura e sa bisura de una crassi pulìtiga chi est sceti autoarreferentzialli, atesu e apalas a sa genti. Sa pruposta pulìtigu sotziali de Antoni Cossu no est una cosa de fàiri in pagus, ma cun is cumunidadis organizadas, lìbberas de pigai parti a su benidori de sa Sardìnnia chene violéntzia peruna, ma cun su votu a is eletzionis scioberendi una crassi pulìtiga noa, “Tziu Giuanni Batista…s’at nau ca est deretu de su pòpulu, e duncas de su pòpulu sardu puru, de nci sciusciai dònnia guvernu malu, e duncas is guvernantis puru. E nosu dh’eus postu in menti.” Custu narant is disterraus avolotaus a pàgini 115 . Nci bolit po cambiai su guvernu e is cosas de sa Sardìnnia, mancai cun cosas noas e fortis, ma chena de violéntzia, cun su votu e su cunsensu de sa mellus parti de su pópulu sardu de sa genti. Pópulu chi pighit issu etotu su trabballu de cambiai sa sotziedadi. Aici si cumprendint is giogus de fuedhus, chi Antoni Cossu fait a pitzus de is pulìtigus bécius e ponit fuedhus in buca a is onorevulus chi parint fuedhus de bastàscius, ma assumancu custus trabballant, de malus pensadoris ca funt malus faidoris. Si dhus presentat: “a rutos a conos, troddias” a fuedhus malus, cun fuedhus marcaus in arregistu bàsciu “o carretoneri porta mangeria”, prontus a si ghetai nexis de pari a pari, scarrighendisia doveris e cumpetèntzias, prontus a prangi po unu gallu. Sèmpiri prontus a si brigai a fuedhus e cun is manus. S’ussieri mannu chi bolit donai cropus de conca e a bugiconis (de aici a pàgini 109) crésciu cun is bosceris Manca e Rollo, bosceris numenaus. Totu custu chi eus arremonau est in piticu, e in fuedhus de “giossu” de sa scala sotziali, su sprigu de cussa crassi pulìtiga sarda “de no scioberai mancu po sa bregùngia”.
© RIPRODUZIONE RISERVATA
Tags